SOS
Σταυρός

Η περιοχή του Σταυρού στο Ακρωτήρι Χανίων έχει χαρακτηριστεί το 1973 ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλους, το οποίο χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας (ΦΕΚ 1242/Β/1973), κάτι το οποίο δεν έχει συμβεί στην πράξη, καθώς τις τελευταίες δεκαετίες τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής δεν είχαν αποτυπωθεί και μελετηθεί συστηματικά. Η ορεινή περιοχή του Σταυρού συμπεριλαμβάνεται στο καταφύγιο άγριας ζωής του Ακρωτηρίου. Η βόρεια και ανατολική περιοχή του Ακρωτηρίου, περιλαμβανομένου του επιβλητικού βουνού στο οποίο είχαν γίνει γυρίσματα για την ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Ζορμπάς ο Έλληνας», είχαν προταθεί για ένταξη στο δίκτυο Natura 2000 τη δεκαετία του ’90. Το αίτημα είχε απορριφτεί χωρίς αιτιολόγηση για λόγους οι οποίοι δεν έγιναν γνωστοί στους πολίτες. Παράλληλα το γεγονός ότι εδώ και δεκαετίες γεννούν σε παραλίες της περιοχής το προστατευόμενο είδος θαλασσίων χελωνών Caretta- caretta, καθιστά τις παραλίες αυτές προστατευόμενες περιοχές. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης αναγνωρίζει ότι η Παχιά Άμμος είναι περιοχή ωοτοκίας Caretta Caretta.

​

Η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Χανίων (ΔΕΥΑΧ) έχει παρ'ολα αυτά αποφασίσει να κατασκευάσει ένα αντλιοστάσιο ανεπεξέργαστων λυμάτων λίγα μέτρα από την παραλία της Παχιάς Άμμου και λίγα μέτρα από τα σημεία στα οποία γεννούν οι Caretta caretta. Η Παχιά Άμμος είναι μια από τις λίγες ακόμα καθαρές κι ανέγγιχτες παραλίες στη βόρεια πλευρά του νομού Χανίων και είναι ιδιαίτερα αγαπητή σε ντόπιους και ξένους επισκέπτες. Εκτός από παραλία ωοτοκίας για τις θαλάσσιες χελώνες, φιλοξενεί τα υπό εξαφάνιση κρινάκια της θάλασσας (Pancratium maritimum). Στο βυθό της περιοχής βρίσκονται τα πολύτιμα Λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) που είναι από τους βασικούς τροφοδότες οξυγόνου στη γη, ιδιαίτερα τώρα που τα δάση έχουν μειωθεί τόσο σημαντικά. Αποτελούν οικότοπο υψηλής προτεραιότητας διατήρησης σε όλη την επικράτεια των Κρατών Μελών της ΕΕ.  Τα Λιβάδια Ποσειδωνίας του Σταυρού έχουν εντοπιστεί με τις αυτοψίες ειδικών επιστημόνων του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) μετά από αίτημα που έστειλε ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού (S.E.A). Σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ, μεταξύ των σημαντικότερων απειλών για τα Λιβάδια Ποσειδωνίας στη χώρα μας συγκαταλέγεται η πάσης φύσεως ρύπανση (ανόργανη, οργανική, χημική, θερμική, κλπ), κάθε δραστηριότητα που αλλοιώνει τη διαύγεια και την αλατότητα της υδάτινης στήλης, ή το υδρολογικό καθεστώς της παράκτιας ζώνης, καθώς και πάσης φύσης μηχανική διατάραξη επί του πυθμένα. Στην Παχιά Άμμο βρίσκονται επίσης οι τελευταίες εναπομείναντες αμμοθίνες στον βόρειο τομέα της Κρήτης και η παραλία βρίσκεται εντός του εναέριου διαδρόμου για αποδημητικά πουλιά. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης  έχει επισημάνει ότι ειδικά για την ορνιθοπανιδική ποικιλότητα των Χανίων και της Κρήτης γενικότερα, η περιοχή του Σταυρού Ακρωτηρίου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, ενώ  ειδικά η περιοχή των αμμοθινών μαζί με το υγροτοπικό τμήμα και τα υδατορέμματα αποτελούν υψηλής σημασίας ενδιαιτήματα, παρέχοντας πολύτιμες οικοσυστημικές υπηρεσίες μεγάλης οικολογικής, αισθητικής και κατ’ επέκταση οικονομικής αξίας.

​

Ακριβώς δίπλα στην παραλία και σχεδόν δίπλα στο σημείο στο οποίο κατασκευάζεται το αντλιοστάσιο ανεπεξέργαστων λυμάτων, ξεκινά το μονοπάτι που οδηγεί στο αρχαίο λατομείο αιολιανίτη.  Πρόσφατα ανακαλύφτηκε στο Σταυρό ένα από τα λίγα απολιθωμένα δάση που υπάρχουν στη Ελλάδα με σπάνιου παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος απολιθωμένους ριζόλιθους εντός εκτεταμένων αιολιανιτών στην περιοχή του αρχαίου λατομείου. Η περιοχή αυτή είναι οικολογικά ευάλωτη και σημαντική. Η Παχιά Άμμος είναι επίσης προστατευόμενη ως παραλία λουόμενων και έχει καταχωρηθεί στο Εθνικό Μητρώο υδάτων κολύμβησης σύμφωνα με την οδηγία 2000/60. Οι αναλύσεις των δειγμάτων της περιοχής αποδεικνύουν διαχρονικά ότι τα ύδατα είναι εξαιρετικής ποιότητας.

​

Σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή του αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων, ένας αγωγός υπερχείλισης θα καταλήγει στη θάλασσα!  Αυτό θα είναι απειλή για τη δημόσια υγεία και την άγρια ζωή της περιοχής. Στην περιοχή του Σταυρού θα κατασκευαστούν άλλα δύο αντλιοστάσια στα οποία επίσης θα υπάρχουν αγωγοί υπερχείλισης που θα καταλήγουν στη θάλασσα, διοχετεύοντας ανεπεξέργαστα λύματα.

​Παρά τις έντονες αντιδράσεις των κατοίκων και επισκεπτών και παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε ενημέρωση και διαβούλευση για την χωροθέτηση του συγκεκριμένου αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων και ενώ δεν έχει δοθεί η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για το συγκεκριμένο αντλιοστάσιο, οι εργασίες ξεκίνησαν τον Δεκέμβριο του 2022 και στόχος είναι να ολοκληρωθεί έως το τέλος 2024. Το γεγονός ότι τα τελευταία 10 χρόνια παρατηρείται έντονη διάβρωση στην ακτή, εντείνει τις ανησυχίες για την επικινδυνότητα της κατασκευής αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων στο σημείο αυτό. Μέσα σε λίγες εβδομάδες δημιουργήθηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό ένα πολύ ισχυρό κίνημα αντίδρασης και έχουν συγκεντρωθεί  πάνω από 72.000  υπογραφές ενάντια στην κατασκευή του αντλιοστασίου στην Παχιά Άμμο. Πάνω από 30 περιβαλλοντικές οργανώσεις και ομάδες έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στον δίκαιο αγώνα κατοίκων και επισκεπτών, ανάμεσα τους κάποιες από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα.

​

O Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Σταυρού (S.E.A) και κάτοικοι της περιοχής έχουν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) με αίτηση αναστολής και ακύρωσης του έργου. Έχουν επίσης ζητήσει επανειλημμένα από τον Δήμαρχο Χανίων να εξετάσει το πάγιο αίτημα αλλαγής χωροθέτησης του αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων για να βρεθεί άμεσα μία λύση βάση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και με διαβούλευση με τους κατοίκους, όπως προβλέπει η Σύμβαση Aarhus. Επίσης οι εργασίες γίνονται σε ακίνητο της αδιαμφισβήτητης  κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου, χωρίς να έχει παραχωρηθεί στην ΔΕΥΑΧ η χρήση για την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου. Η έκταση στην οποία κατασκευάζεται το αντλιοστάσιο ανεπεξέργαστων λυμάτων αποτυπώνεται εκτός των δημοτικών οδών της περιοχής. Για το ιδιοκτησιακό καθεστώς ο Σύλλογος Προστασία Περιβάλλοντος Σταυρού  (S.E.A) κατέθεσε τον Ιούνιο του 2024  αγωγή κατά της ΔΕΥΑΧ ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Χανίων και η εκδίκαση εκκρεμεί.

​

Στόχος μας είναι να γίνει αλλαγή χωροθέτησης του αντλιοστασίου ανεπεξέργαστων λυμάτων σε μία βιώσιμη θέση, βάση μιας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.  Και αυτό σε συνεννόηση με τους κατοίκους, όπως ορίζει η Σύμβαση Aarhus.

​

Παρακαλούμε βοηθήστε τον αγώνα μας και κάντε μία δωρεά για τα νομικά έξοδα. Ακόμα και το μικρότερο ποσό είναι σημαντικό για τον αγώνα μας.